Pesten aanpakken bij jou op de sportvereniging
Maar hoe is het momenteel gesteld met de aanpak van pestgedrag op sportverenigingen? De sportvereniging is naast school een belangrijke ontmoetingspraktijk voor circa 1,6 miljoen kinderen en jeugdigen. De aanname dat kinderen vrijwillig en voor hun lol sporten, verklaart wellicht de geringe beleids- en onderzoeksmatige aandacht voor pesten op sportverenigingen. Toch lijkt ons meer structurele aandacht voor pestgedrag op sportverenigingen geen overbodige luxe.
Pesten gebeurt veelal achter de rug van de trainer om en men kan ook niet alles horen en zien. Het meeste pestgedrag vindt plaats in situaties met weinig of geen toezicht en op vrije momenten, vooral in kleedkamers.
Maar liefst 93% van de trainers (leraren 73%) signaleert niet of nauwelijks pesten in de groep of op de sportvereniging. De trainers die regelmatig tot veel pesten signaleren zeggen overigens dat de ernst hiervan meevalt. Ook geven zij minder vaak dan leraren aan moeite te hebben met het signaleren van incidenten, terwijl maar 16% van de trainers zegt zelf het pestgedrag te signaleren. Dit alles kan duiden op een onderschatting van de feitelijke omvang en ernst van pestgedrag van trainers.
Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht blijkt
- op sportverenigingen minstens net zoveel gepest wordt als op scholen;
- daders en slachtoffers van pesten op scholen blijken veelal ook daders en slachtoffers te zijn op de sportvereniging. In die zin zijn de pestrollen over de verschillende contexten tamelijk 'stabiel';
- trainers de feitelijke omvang van pesten op hun sportvereniging niet goed kunnen inschatten en de effectiviteit van hun aanpak waarschijnlijk overschatten;
- dat er tot nu toe nog geen gedegen pestpreventieprogramma’s bestaan voor de sportvereniging.
Globaal genomen lijken trainers in vergelijking met leraren minder bedacht op pesten. Dit wil niet zeggen dat zij zich hiervoor dan ook minder verantwoordelijk of betrokken voelen. Trainers kunnen redelijk goed een inschatting maken van de ernst en gevolgen van pesten voor met name slachtoffers, zoals geen zin hebben in sport, stoppen met sport en trainingen overslaan, onzekerheid, angst en minder zelfvertrouwen, sociaal isolement, sociaalemotionele problemen, zich ongelukkig voelen, depressie, frustratie en een lager zelfbeeld.
Ken je rol als coach bij pestgedrag
Veel mensen zijn wel eens betrokken geweest bij pestgedrag of de gevolgen daarvan. Dit kan zijn als slachtoffer, dader, maar ook als getuige. Als trainer/coach heb je een nadrukkelijke rol bij het voorkomen van pestgedrag binnen een ploeg.
De basis hiervoor wordt mogelijk gevormd door regels, maar zeker ook door de omgang van de trainer met zijn of haar pupillen. En pesten is niet alleen iets wat voorkomt bij kinderen, maar ook bij volwassenen.
Tip voor de trainers!
Trainers kunnen meer bedacht zijn op pestgedrag in situaties waar minder toezicht is: niet alleen tijdens de actieve sportbeoefening, maar ook vlak voor en na het sporten (in kleedkamers en fietsenstallingen) en direct buiten de locatie van de sportvereniging.
Ouders kunnen medeverantwoordelijk gehouden worden in het voorkómen en aanpakken van pestgedrag door hen ook structureel een oogje in het zeil te laten houden. Dit past bij de interactieve beleidsvisie dat een sportvereniging niet alleen voor, maar ook door haar leden wordt gevormd en zo krijgt de sportvereniging als pedagogisch veld concreet inhoud.
Vragen als ‘Wat als de pesterijen na de training plaatsvinden?’ en ‘Onder wiens verantwoordelijkheid vallen deze?’ zijn dan minder relevant. Ook kunnen ouders pestgedrag signaleren via informatie van hun eigen kind. Slachtoffers van pestgedrag blijken namelijk minder vaak pestgedrag aan hun trainer te vertellen, vooral als zij het gevoel hebben dat hun probleem door de leraar weinig serieus wordt genomen en niet adequaat wordt aangepakt (Fekkes, Pijpers & Verloove-Vanhorick, 2005).
Patricia Bolwerk heeft in de afgelopen jaren allerlei 'Stop Pesten Nu' trainingen ontwikkeld gericht op bewustwording en preventie van pesten en online pesten. Het volledige 'Stop Pesten Nu' trainingsaanbod wordt verzorgd door BOLWERKen
Alle inkomsten vloeien 100% terug naar Stichting Stop Pesten Nu, Patricia Bolwerk ontvangt hiervoor een bezoldiging vanuit de Stichting.
Stichting Stop Pesten Nu is hèt informatie-, expertise en kenniscentrum van Nederland met een uitgebreide kennisbank gericht op het aanpakken pesten en online pesten (cyberpesten) voor een duurzaam werk-, leer- en leefklimaat. Website: www.stoppestennu.nl
Tijdens de workshops, voorlichtingen of trainingen voor de trainers, bestuursleden en/of teams besteden wij aan al deze aspecten aandacht en hoe je dit kan aanpakken. Ik help u graag voor uw sportvereniging op maat met een advies.